معلولان برنده شدند، مسئولان بازنده!

چهارمین جشنواره بین‌المللی «همام» با حضور هنرمندان دارای معلولیت از ایران و ۱۴ کشور جهان در فرهنگستان هنر تهران گشایش یافت.

به‌گزارش روابط عمومی همدم، در این رویداد که از اول تا هفتم آبان‌ماه 1404 در جریان بود، ۴۳۰ هنرمند از ۳۱ استان ایران و ۱۴ هنرمند از کشورهای مختلف از جمله افغانستان، روسیه، ترکیه، ژاپن و اسپانیا حضور داشتند.

در افتتاحیه جشنواره، محمدرضا مشهدی (دبیر جشنواره)، از نمایش ۶۰ اثر در بخش بین‌الملل و برگزاری برنامه‌های جنبی شامل نشست‌های تخصصی، اجرای تئاتر و پخش آنلاین در ۳۰ کشور جهان خبر داد.

فرزندان هنرمند همدم نیز ضمن حضور در بخش اصلی جشنواره و ارائه‌ی آثاری در رشته‌های قلم‌زنی و گلیم‌بافی، در بخش جانبی جشنواره غرفه‌ی پر و پیمانی برپا کردند که تمامی میهمانان این جشنواره از جمله مردم خونگرم و هنردوست تهران، وزیران و مقامات بلندپایه‌ی سیاسی و فرهنگی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هنرمندان شناخته شده‌ی سینما، تئاتر، نقاشی، مدیران ورزشی و ورزشکاران قهرمان و المپیکی ایران به دیدن آثار اهالی این خانه آمدند و با گرفتن عکس‌های یادگاری، دوستی‌شان را با فرزندان هنرمند همدم، ثکرار و تثبیت کردند.

محمدرضا ظفرقندی (وزیر بهداشت ایران) که روز اول این نمایشگاه و جهت افتتاح آن در فرهنگستان هنر حاضر شده بود ضمن دریافت هدایای فرهنگی از دست دختران همدم، گفت: «در اینجا هنرمندانی را دیدم که بدون داشتن دست، زیباترین نقاشی‌ها را خلق کرده‌اند و افراد نابینا بهترین فرش‌ها را بافته‌اند. این آثار نشان می‌دهد می‌توان بر محدودیت‌های جسمی غلبه کرد. ضمن  دیدن آثار دختران همدم که از مشهد به این جشنواره آمده‌اند، متوجه آثار مثبت توانبخشی علمی روی این عزیزان شدم و امیدوارم این تلاش خوب ماندگار باشد.»

در ادامه‌ی نمایشگاه، دکتر محمدباقر قالیباف (رییس مجلس شورای اسلامی) نیز به دیدن آثار نمایشگاه آمد و ضمنِ گفتنِ خداقوت به مسئولین برگزار کننده و شرکت کنندگان در جشنواره، در کنار اسما نوروزیان (دختر هنرمند همدم) قرار گرفت و چگونگی خلق یک اثر قلم‌زنی را از وی جویا شد.

نماینده‌ی هنرمند همدم که در حال کارکردن روی اثرش بود، صفر تا صد کار هنری‌اش را برای رییس قوه‌ی مقننه توضیح داد و در ادامه، آقای قالیباف گفت: «خیرین و نیکوکاران خراسانی سالهاست با همت والایی که دارند از این فرزندان معصوم نگهداری و آنها را توانبخشی کرده‌اند و می‌بایست از این عزیزان تشکر کنیم که وظایف دولت‌مردان را به‌عهده دارند و وجودشان مایه‌ی خیر و برکت است.»

در ادامه‌ی این بازدیدها، وزیر ورزش و جوانان ایران هم جویای حال و احوال فررزندان همدم شد. دکتر احمد دنیامالی با نگاهی دقیق و در مدتی مکفی با همه‌ی هنرمندان جشنواره که هرکدام‌شان دچار معلولیت خاصی بودند، به‌گفتگو نشست. او در بخشی از حرف‌هایش در کنار نسرین همدمی (هنرمند گلیم‌باف موسسه) قرار گرفت و گفت: «مشاهده‌ی یکی از فرزندان این سرزمین که ما فکر می‌کنیم معلولیت و محدودیت دارد در حال انجام کاری سخت و پیچیده، شگفت‌انگیز است. این نشانه‌ی تلاش خادمین و مربیان و البته خود این دختر با‌اراده‌ی ماست که تمام وجود و ذهنش را صرف کارش می‌کند و همه‌ی ما می‌بایست در خدمت آنها باشیم.»

وزیر میراث فرهنگی و گردشگری ایران نیز آمد و از دید جاذبه‌های گردشگری، محصولات و صنایع دستی فرزندان معلول ایران در جشنواره حاضر شد. دکتر سید رضا صالحی امیری پس از دید و بازدید کامل از نمایشگاه، در غرفه‌ی تخصصی همدم نیز حضور یافت و با نمایندگان شرکت‌کننده‌ی این موسسه به‌گفتگو نشست. او ضمن اینکه در جریان فعالیت‌های همدم قرار گرفت، گفت: «صنایع‌دستی همواره باعث جذب گردشگر و مسافران خارجی و داخلی به مقاصد مختلف گردشگری می‌شود و ما می‌بایست بهتر از قبل آثار هنرمندهای دارای معلولیت را بشناسانیم و بدانیم که می‌توان درزمینه گردشگری از این آثار استفاده کرد.

وی ادامه داد: «متوجه شدم که یکی از دختران موسسه‌ی همدم مشهد از ابتدای جشنواره یکی از کارهای هنری‌اش را در زمینه‌ی قلم‌زنی آغاز کرده و در حال اتمام آن است. این‌کار به‌خودی خود ارزشمند است و قطعا گردشگران خاصی دنبال دیدن چنین موفقیت‌هایی هستند. ما می‌بایست در این زمینه هم تلاش‌مان را نشان دهیم.»

وزرای جهاد کشاورزی، صمت و فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در محل برگزاری جشنواره‌ی همام حضور پیدا کردند و هرکدام از آنها با آثار و تلاش‌های عملی و تخصصی همدم نیز آشنا شدند.

مهندس سید محمد اتابک (وزیر صمت) در این دیدار گفت: «همدم، تجلی‌گاه اراده‌ی جمعی از فرزندان عزیز خراسانی در صنعت و خیرخواهی است که باید به‌آنها افتخار کنیم.»

معاونین مختلف وزرا ، نمایندگان و اعضای کمیسون‌های مختلف مجلس، مدیران بانک‌ها و موسسات ملی و بین‌المللی، شخصیت‌های فرهنگی و دینی، کارآفرین‌های برتر ایران و جمع زیادی از مسئولینی  که به‌نوعی با زندگی و هنر معولان درگیر هستند نیز در جشنواره‌ی همام و نزد فرزندان همدم حاضر شدند و فهالیت‌های نمایندگان این خانه را تحسین کردند.

چهارمین جشنواره‌ی همام میزبان هنرمندان عرصه‌های مختلف هنری نیز بود که در این میان، هنرمندان سینما و تلویزیون پرررنگ‌تر از سایر حوزه‌های هنری بودند.

از این میان می‌توان به اسامی ریحانه رضی،  کوروش شاهونه، نیوشا ضیغمی، میرطاهر مظلومی، مهران رجبی، بهاره رهنما، ابراهیم شفیعی، فرزین محدث و شیوا مکی‌نیان اشاره کرد که هنرمندان مطرح بازیگری در تئاتر و سینمای ایران هستند و هرکدام از آنها به‌فراخور وقت و امکانی که داشتند از آثار فرزندان هنرمند و معلول ایران دیدن کردند و به‌فرزندان همدم نیز لطف داشتند.

از چهره‌های مطرح عرصه‌ی ورزش ایران نیز می‌توان به‌حضور علیرضا دبیر (دارنده‌ی مدال طلای المپیک و رییس فدراسیون کشتی ایران) اشاره کرد. آقای دبیر در غرفه‌ی همدم حاضر شد و پس از شنیدن توضیحات کارشناس روابط عمومی موسسه گفت: «خیرین و خادمین همدم لیاقت خاصی نزد خداوند دارند. در واقع خدمت به‌این فرشته‌های معصوم لیاقت خاصی می‌خواهد. امیدوارم ما هم لایق دوستی با شما باشیم.»

اما مهم‌ترین میهمانان جشنواره‌ی همام مردم خونگرم تهران بودند که ترافیک و مسائل مالی و کار و بار برای‌شان مهم نبود و دغدغه‌ی معلولان را داشتند و در این جشنواره شرکت کردند.

آرمین رضایتی (مدیر بخش آی تی یک شرکت صنعتی) از افرادی بود که در روز چهارم نمایشگاه در غرفه‌ی همدم حاضر شد و با نمایندگان موسسه به‌گفتگو نشست. او گفت: «من در دانشگاه فردوسی مشهد درس خوانده‌ام و یکی دوبار هم در مراسم و بازارچه‌های نوروزی همدم حاضر شده‌ام. من کل نمایشگاه همام را دیدم و برایم جالب بود که فرزندان همدم جزو معدود شرکت کنندگانی هستند که در همین‌جا و همین زمان مشغول خلق آثار و صنایع دستی‌شان هستند و این مساله‌ی مهمی است.»

او همچنین گفت: «جشنواره‌ی همام خیلی مهم است و می‌بایست بیشتر از این، تبلیغات رسانه‌ای می‌داشت. مکان جغرافیایی محل برگزاری جشنواره که در فرهنگستان هنر (بلوار ولی‌عصر) است، دسترسی مناسبی به همه‌ی تهران دارد و اما شنیده‌ام فاصله‌ی زیادی با خوابگاه معلولان دارد و همین می‌تواند نکته‌ی منفی برای جشنواره باشد چرا که سختی راه و ترافیک آزاردهنده‌ی خیابان ولی‌عصر تا اردوگاه شهید باهنر در نیاوران می‌تواند اثرات ناخوشایندی بر جسم و جان این عزیزان داشته باشد و خستگی زیادی برایشان بوجود آورد.»

ما، در این جشنواره  شاهد اهدای جوایز و مدال به بازیگران و هنرمندهای غیرمعلول هم بودیم که هرچند دارای خدمات ارزشمند هنری و فرهنگی در کشورمان هستند، اما به‌نظر می‌رسد بودجه‌ی همام را که ویژه‌ی معلولان هنرمند است ومی‌توانست گرهی از زندگی و معیشت آنها باز کند نباید به‌ هرکسی اختصاص می‌دادند، به‌ویژه کسانی که هم مدال‌های مختلف دارند و هم کارنامه‌های پر و پیمان و جوایز نقدی و غیرنقدی بی‌شمار به‌خانه برده‌اند. ضمن اینکه چنین کاری خارج از فرصت و حوصله‌ی معلولان شرکت کننده بود و می‌بایست مدیران برگزاری جشنواره از این اقدامات حاشیه‌ای پرهیز می‌کردند تا شائبه‌ی تبلیغاتی بودن ماجرا را پررنگ نکنند.

اختتامیه‌ی جشنواره‌، روزپنجشنبه هشتم آبان 1404 با حضور چهره‌های سیاسی و هنری در کنار مردمی که دغدغه‌ی معلولان هنرمند را داشتند در برج میلاد با شکوه خاصی برگزار شد.

در این مراسم محمدرضا مشهدی (دبیر جشنواره همام) ضمن تشکر از تمام کسانی که دغدغه‌مندانه در کنار شرکت کنندگان همام بودند گفت: «از ابتدا علاقمند بودیم این جشنواره مردمی باشد و خوشبختانه همین مسیر نیز طی شده است. هنری که در همام خلق شد ناشی از اعجاز عارفانه هنرمندان و برگرفته از قدرت الهی است.»

مشهدی، همچنین اعلام کرد: در این دوره ۴۳۰ هنرمند از ۲۰ استان در بخش ملی و ۱۴ هنرمند از ۱۴ کشور در حوزه یین الملل حضور داشتند.

مراسم اختتامیه پس از اعلام برندگان جشنواره با اجرای زنده محمد علیزاده به پایان رسید.

اما ازکنار برخی مشکلات و مسایل این جشنواره هم نباید ناگفته و ندیده گذشت؛

از جمله‌ی این مسایل، به‌گفته‌ی کارشناسان حاضر در اختتامیه‌ی می‌توان به عدم تقسیم عادلانه‌ی جوایز برندگان آن اشاره کرد چرا که داوران محترم جشنواره، آثار تمام معلولان حاضر جسمی – حرکتی و ذهنی و .. را در یک ردیف داوری کردند. کارشناسان حوزه‌ی بهزیستی و هنری تاکید دارند آثار معلولان ذهنی را که دارای بهره‌ی هوشی متوسطی هستند، نباید با آثار هنری شخصی  که فوق لیسانس هنر دارد و در تصادفی خیابانی یک پایش را از دست داده است در یک ردیف داوری کرد و ناعادلانه به‌قضاوت نشست. این کار می‌تواند برخلاف تمامی اهداف جشنواره باشد و اتفاقا اعتماد به‌نفس و ذوق هنری فرزندان هنرمند دارای معلولیت ایران را کم و ناامیدشان می‌کند.

امیدواریم برگزار کنندگان جشنواره‌ی همام، همانند برگزارکنندگان سایر فستیوال‌های مخصوص معلولین در داوری‌های آتی کمی بیشتر دقت به‌خرج دهند و مثلا به‌شیوه‌ی برگزارکنندگان المپیک ویژه‌ی ملی با این نکته‌ی مهم برخورد کنند. به عنوان مثال بهتر بود مدیران محترم همام در کنار معرفی ستاره‌های جشنواره به سایر شرکت کنندگان نیز لوح تقدیرو جوایزی نمادین اهدا می‌کردند تا مایه‌ی دلخوشی و ادامه‌ی فعالیت‌های هنری این عزیزان باشند.