|
خنده، جزئی از رفتار انسانی است که به‌وسیله‌ی مغز برای تنظیم احساسات تولید می‌شود و بدین‌وسیله به انسان‌ها در روابط اجتماعی کمک می‌کند. خنده از منظر روانشناسی، نشانه‌ای برای برقرار کردن رابطه‌ای مثبت با دیگران است. از قدیم‌الایام گفته‌اند «خنده بر هر درد بی‌درمان دواست» و بارها این حس را تجربه کردیم که بعد از خنده‌ای طولانی تا ساعت‌ها و حتی روزها حس و حال خوبی داشته‌ایم. دانش روانشناسی، امروزه پی برده است که لبخند در زندگی از اهمیت بسزایی برخوردار است و در سالهای اخیر دانش‌پژوهان سعی داشته‌اند که فیزیولوژی خنده و اثرات پزشکی قابل اثباتش را آشکار کنند. براین اساس، مؤسسه‌ی توانبخشی همدم نیز سعی کرده است درحد توان لبخندی بر لبان دخترانش بنشاند و به همین دلیل گروه یوگای خنده مدتی است که با فرزندان این خانه خنده‌درمانی را آغاز کرده است. در آستانه‌ی بهار و حال و هوای نوروز، با این گروه دلنشین به گفتگو نشستیم تا شاید بتوانیم در این شماره مخصوص بهار99، ضرورت خندیدن را به خودمان یادآور شویم و حتی‌المکان لبخندی بهارانه بر چهره‌ی شما خواننده‌ی عزیز فصلنامه‌ی همدم بنشانیم. باشد که زندگی‌تان همواره سرشار از شادی، خنده و سلامتی باشد: اولین گفت‌وگو را در فضایی صمیمی، با خانم رفاهی زوارزاده و چهره‌ای شاد و خندانش آغاز کردیم. * خودتان را بیشتر معرفی کنید و بفرمایید چه شد که با مراکز توانبخشی ارتباط برقرار کردید؟ زهرا رفاهی زوارزاده هستم و عضو تیم مربیان خنده‌درمانی خراسان. سال ۱۳۹۵ تحت نظر اولین بانوی استاد بین‌المللی خنده‌درمانی؛ خانم صدیقه کریمی، آموزش دیدم و دوره‌های مربی‌گری را گذراندم و از سال ۱۳۹۵ فعالیتم را در این زمینه از خانه سالمندان، خیریهها و مراکز بهزیستی از جمله همدم شروع کردم. * چه انگیزه‌ای باعث شد با مراکز توانبخشی ارتباط برقرار کنید؟ از ابتدا، یکی از اهداف ما این بود که این کار را به همه ارائه دهیم. چون بسیاری از تکنیک‌هایش باعث تنش‌زدایی و کاهش استرس می‌شود و چه بهتر که کاهش استرس برای کسانی باشد که دچار آسیب‌های اجتماعی شده‌اند و این انگیزه باعث شد به مراکز توانبخشی و به همدم خدمت‌رسانی کنیم. * آیا در حال حاضر خنده‌درمانی به اندازه‌ی کافی بین مردم شناخته شده است؟ آیا مراکزی برای تشکیل این کلاسها وجود دارد؟ کلاسهای مربی‌گری را که با ارائه‌ی مدرک باشد، خانم کریمی انجام می‌دهند اما ما مربی‌ها برای سالن‌های ورزشی، مدارس و یا مراکزی که میخواهند برای نیروهایشان این دوره‌ها را برگزار کنند کارگاه آموزشی می‌گذاریم. * آیا منفعت مالی هم از این طریق دارید و آیا خنده درمانی تأثیری در زندگی شخصی شما داشته‌است؟ بیشتر منفعت روحی و معنوی دارد. وقتی پیش سالمندان و بیماران و مراکز توانبخشی می‌رویم برعکس نگاه مردم، ما با صد برابر انرژی مضاعف به خانه برمی‌گردیم. لبخند این قشر برکت زندگی ماست و البته تأکیدی که همیشه استاد دارند این است که بدون قید و شرط کار کنید. از وقتی حرفهی کاردرمانی را شروع کردم با مشکلات روزمره راحت‌تر کنار آمدم. وقتی به مشکلات زیاد فکر کنی حاشیه‌هایش زیاد می‌شود. وقتی با اصول خنده درمانی آشنا شویم روی اصل مشکل تمرکز می‌کنیم و راه‌های مناسبش را پیدا می‌کنیم. این اصول، روحیه را بازسازی می‌کند و یک خودسازی ابتدا روی خنده‌درمان و بعد خانواده و اطرافیان او تاثیر می‌گذارد. خنده‌درمانی تحت نظر ارگان خاصی نیست و خودجوش است. خانم کریمی مدرکشان را از دکتر کاتاریا از هند گرفته‌اند. بعد از تکمیل دوره‌های آموزشی که خانم کریمی کارگاه آموزشی میگذراند، اسامی را به هند می‌فرستند و مدرک بین‌المللی مربیان از هندوستان صادر می‌شود. * از همدم و فرزندان همدم بگویید؟ از وقتی فعالیتم در همدم آغاز شد، با اینکه تعدادی از بچه‌ها حال جسمی و روحی‌شان خوب بود اما خیلی از بچه‌ها هم افسرده بودند و حتی در برخورد اولیه استقبال خوبی از ما نشد و واکنشهای بدی داشتند. چه با نگاه و یا کلام پر از بغض و گرفتگی بودند. کار که شروع شد تا یکی دو ماه کسی را مجبور به اعمال تکلیف نمی‌کردیم تا اینکه کم‌کم همه‌ی بچه‌ها در این برنامه با شادی و اشتیاق فراوان شرکت کردند. حتی کسانی که مشکل جسمی داشتند فعالیت چشمگیرتری دارند. * دراین خصوص پیشنهادی به مربیان همدم ندارید؟ پیشنهادم برای همدمی‌ها این است که اول مربیان همدم وارد وادی خنده‌درمانی شوند. باید مربیان این مرکز جدا از مشکلاتی که همه گرفتارش هستیم روحیه‌ی شادی داشته باشند تا هم تنشها را از خودشان دور کنند و هم اینکه با روحیه‌ی شادتری با دختران همدم برخورد کنند و از محل کار که میروند، روح و جسم خسته‌شان را به خانه نبرند. * و حرف آخر؟ خنده درمانی نه وسیلهی خاصی میخواهد و نه مکان خاص. با چند تکنیک ساده میتوانید همیشه شاد باشید و باعث شادی دیگران شوید. فرزانه جاودانی از دیگر مربیان خنده‌درمانی مشهد است که با توانبخشی همدم همکاری دارد. با ایشان هم گفتگویی خودمانی انجام دادیم: * از خودتان و آشنایی با همدم بگویید؟ من، قبل از گرفتن مدرک خنده‌درمانی در کنار خانم رفاهی کار کردم و بعد در کلاسهای خانم کریمی شرکت کردم. از ابتدا نیتمان رضای امام رضا «ع» بود و فقط اشاعه‌ی شادی بین مردم و این که اول حال دل خودمان را خوب کنیم تا بتوانیم دل دیگران را شاد کنیم. وقتی به همدم آمدیم با استقبال گرم مدیریت مجموعه همدم و مربی‌ها مواجه شدیم و تشویق شدیم با اشتیاق این کار را دنبال کنیم. اوایل بچه‌ها چندان همکاری نداشتند اما پس از مدتی استقبال شد و اکنون با آغوش باز ما را می‌پذیرند. * در مورد خنده‌درمانی توضیح دهید و این که آیا ارتباط عمیقی هم بین شما و دختران همدم شکل گرفته است؟ وقتی پیش بچه‌ها نیستم دلم برایشان تنگ می‌شود. مثلا ماه رمضان کلاس یوگای خنده برگزار نشد و به شدت دلتنگ بچه‌ها شده بودم و متقابلا دختران همدم هم همینطور و این دلتنگی دو جانبه بود. چیزی که برایم بسیار زیبا و جالب است دل پاک این بچه‌هاست که بسیار رفتارشان صادقانه و عاشقانه‌ست. خنده‌درمانی، نیاز تمام افراد است نه فقط بیماران. از طریق بازیهای کودکانه کودک درون پیدا و استرس‌زدایی می‌شود. در بیمارستان ما با کودکان بیمار کار می‌کنیم و قبل و بعد از خنده‌درمانی آزمایشات و فشار خون بیماران بررسی می‌شود و کاهش اضطراب بعد از خنده‌درمانی باعث شده است که پزشکها و پرستاران از این درمان استقبال کنند. معمولا انرژی‌های منفی در وجود انسان رسوب می‌کند و سردی و سنگینی انرژی منفی در مفصلها و ماهیچهها ته نشین می‌شود که با یک سری تکنیک‌های خنده‌درمانی این جریان کمتر و یا رفع خواهد شد. * هدف اجتماعی خنده‌درمانی چیست؟ اگر هر انسانی آداب خنده درمانی را بداند و این را در خانواده، شهر و کشور تعمیم دهد، همه‌ی ما به صلح با خود میرسیم و جهان گلستان می‌شود. هدف اصلی، صلح جهانی است. این تنها حرفه‌ای است که همه یار و یاور هم هستند. در شغلهای دیگر ممکن است برای رسیدن به پست بالاتر هیجاناتی درگیر شود ولی در این شغل همه کنار یکدیگر هستند و اگر مشکلی پیش بیاید همه بسیج می‌شوند تا آن مشکل برطرف شود. خنده درمانی رشته‌ای است که نیاز به هیچ ابزاری ندارد. به همه می‌گوییم ما پشت تمام پست و مقامهایی که داریم کودک ۳ تا ۵ ساله هستیم و باید کودک درونمان جوششی زیبا و شاد داشته باشد. * آیا ممکن است جایی هم این روش جواب ندهد؟ آنجا چه می‌کنید؟ بله، جاهایی ممکن است ارتباطی برای خنده‌درمانی رقم نخورد و از طریق سپاسگزاری کار خود را شروع می‌کنیم سپاس برای تمام آنچه که داریم. * و حرف آخرتان؟ دختران همدم فوقالعاده هستند. فرشته‌هایی که در این مرکز زندگی می‌کنند. خداوند را سپاس می‌گوییم برای حضور تک تک بچه‌ها در کنار مربی‌ها و مادریاران مهربانشان. به جرأت می‌گویم این فرشته‌ها را خداوند به زمین فرستاده تا ما خدمت‌گزارشان باشیم. فرزانه غفوریان، از دیگر مربیان یوگای خنده است که با چهره‌ای دلنشین و شاداب گفتگوی خود را با ما آغاز می‌کند: * خانم غفوریان، از یوگا بگویید و یوگای خنده و تأثیر آن در زندگی روزمره؟ حدود ۱۷ سال یوگا کار کرده‌ام. یوگا یعنی اینکه در لحظه حضور داشته باشیم. نه به گذشته کاری داشته باشیم نه به آینده. در یوگا این شعار بصورت ارادی آموزش داده می‌شود و ما با تنفس وادار میشویم که در لحظه حضور داشته باشیم. اما از وقتی یوگای خنده را شروع کردم به‌صورت غیر ارادی در لحظه حضور دارم چون بسیار شادم. ما به چیزی فکر نمیکنیم و فقط در لحظه زندگی می‌کنیم. یوگای خنده یک سری حرکات کششی در تنفس است همراه با آوا و صدای خنده. شاید عدهای تصور کنند خنده‌درمانی طنز و کمدی و جُک است در صورتی که اصلا اینطور نیست. یک طب مکمل است و اثرات عمیق مثبتی روی افراد بیمار و عادی دارد. در کشور ما هر مطب پزشکی شلوغ‌تر باشد می‌گوییم حتما تبحر بیشتری دارد ولی طبق تحقیقات من در دیگر کشورها مطب‌های خلوت نشان دهندهی درمان شدن بیماران آن پزشک است. دکتر کاتاریا به محض ورود به بیمارستان با بیمارانش خوش و بش میکرد و به این نتیجه رسید که چقدر این نوع گفتمان تأثیر مثبت بر روحیه‌ی بیماران دارد و به این فکر کرد که چرا این را بین مردم رواج ندهم تا همه شاد باشند و کمتر بیمار شوند. از پارکها و مراکز پرجمعیت شروع کرد و تاکنون حدود شش هزار باشگاه خنده در تمام دنیا وجود دارد و در ایران نیز در حال افزایش است. * چطور می‌شود در حین کارهای روزمره خندید؟ و این سوال که معمولا مربیهای خنده‌درمانی از چه طیف اجتماعی هستند؟ خنده خصلتی دارد که ملکه‌ی ذهن می‌شود. مثلا دیروز برای گرفتن عکس پرسنلی عکاسی رفته بودم و شخص عکاس می‌گفت این خنده کلی به من انرژی می‌دهد و اگر روزی چند مراجعه کننده به این صورت داشته باشم، قطعا حس خوبی به کارم خواهم داشت. خنده اثرات عمیق و مفیدی می‌تواند در روابط اجتماعی، شخصی و گروهی داشته باشد. مربیهای ما از همه طیف اجتماعی هستند. کارمند، روانشناس، خانه‌دار و ... هر شخصی افکار، شخصیت و مشی خاص خود را دارد ولی در این حیطه همه یکدست می‌شوند. ما نه به سیاست کار داریم، نه مذهب و نه مشکلات. فقط رهایی است که غالب می‌شود. اوایل از طرف کمیته یوگا با ما مقابله شد چون اطلاعات دقیقی از این تخصص نداشتند. اما اکنون حتی رییس کمیته یوگا در این کلاسها شرکت می‌کنند و این حس خوب به همه انتقال داده شده که هیچ دخالتی در امر یوگا نیست و بابت این اتحاد خدا را شاکریم. * و سخن پایانی شما؟ از اینکه مسیر زندگیم به همدم و به همدمیان افتاد خدا را بسیار شکرگزارم و امیدوارم بتوانم بر روی لبان فرزندانی که از زندگی عادی اجتماعی بی‌بهره هستند لبخندی بنشانم. |